بررسی و تحلیل داستان نخست دفتر اول مثنوی مبنی بر گزارههای معرفتنفسی یا روانکاوی
نویسندگان
چکیده مقاله:
یکی از داستانهای برجستهی مثنوی، داستان شاه و کنیزک و زرگر است که در آغاز دفتر یکم به بهانهی شرح حال مولانا، سروده شده است. داستانی که به گونههای دیگری، پیش از مولانا بر سر زبانها رواج داشته؛ اما در مثنوی، به رنگ روایتهای خاص این کتاب درآمده و به مولانا اختصاص یافته است. این داستان تا کنون در چندین گفتار از دیدگاههای گوناگونی، تحلیل و بررسی شده؛ با این حال، آنچه در این مقاله آمده، متفاوت از گزارشهای پیشین است. نویسندگان این مقاله از دو چشمانداز (روانکاوی و ادبیات عرفانی) و از طریق تحلیل محتوا و نشانههای زبانی، به داستان نگریسته و با در نظرگرفتن این فرضیه که داستان یادشده از دو منظر روانشناختی و عرفانی، به یکدیگر نزدیک هستند؛ خوانشی آمیخته از این دو چشمانداز، به دست دادهاند. روش تحقیق، بنا بر تحلیل محتوا و نشانهها، بنا بر گزارشهای هر دو موضوع است که از طریق مستندات کتابخانهای، مقایسه و نتیجهگیری شده است.
منابع مشابه
بررسی عناصر داستان «اعرابی و سبوی آب» در مصیبتنامه، مثنوی و دفتر هفتم مثنوی
داستان «اعرابی و سبوی آب» از جمله داستانهایی است که در متون مختلف منظوم و منثور فارسی آمده است. در میان آثار منظوم، این داستان را در مصیبتنامه عطّار، مثنوی و دفتر هفتم مثنوی میتوان دید. در این مقاله، به منظور شناختن قدرتِ خلّاقیت و داستانپردازی سرایندگان این آثار، برخی از عناصر این داستان چون پیرنگ، شخصیّت، گفتوگو، حقیقتنمایی و زاویه دید بررسی میگردد. تحلیل زاویه دید بر اساس دیدگاه روایتشن...
متن کاملبررسی ردیف های فعلی در سه دفتر اول مثنوی
مقالة حاضر، به معرفی و بررسی ردیفهای فعلی موجود در سه دفتر نخست مثنوی اختصاص دارد. این منظومة مفصل و جامع عرفانی، از عالیترین نمونههای شعر عرفانی فارسی و منشأ تقلید و ایجاد اثرهای فراوان در قرنهای بعد بشمار میرود. در این مجال ابتدا فعل و مقولههایی نظیر مادههای اصلی و جعلی و در نهایت اقسام افعالی که در قالب ردیف آمده است، با ذکر نمونههایی معرفی خواهد شد.
متن کاملنگاهی جامعه شناختی به داستان سوم دفتر اول مثنوی معنوی (مطالعۀ موردی داستان سوم مثنوی بر اساس مبانی نظری نیکولو ماکیاولی)
حوزۀ ادبیات سیاسی غرب، نیکولو ماکیاولی را شخصیت مؤثری میشناسد که در انتقال دورۀ رنسانس ایتالیا به عصر روشنگری نقش برجستهای داشته است. وی به عنوان مصلح اجتماعی یا منتقد سیاسی توانست افکار زمانۀ خود را دربارۀ حکومت، دین، اشرافیت و مردم تحت تأثیر قرار دهد. نظریهپردازان حوزۀ جامعهشناسی سیاسی، با استفاده از رسالۀ "شهریار" و کتاب "گفتارها"، اعتقادات سیاسی ماکیاولی را دربارۀ یک عمل سیاسی، به سه ...
متن کاملتحلیل محوری و منظومهای دفتر دوم مثنوی
در پیشینة مثنویپژوهی، شرح مبسوط ابیات مثنوی و بهتازگی نیز پژوهشهای موضوعی، مرسوم و مورد توجه بوده است. اما کمتر به بررسی کلانفکرهای مثنوی در هر دفتر و سپس مقایسه و تطبیق آن با سایر دفاتر پرداخته شده است. خواننده این کتاب گاه در پیچ و خم ابیات ژرف و دقیق و در لابهلای حکایتهای تودرتوی مثنوی و به تعبیری در جریان موّاج و سیال ذهن مولانا گم میشود و کمتر مجال این را مییابد که نگاهی از افقی بال...
متن کاملبررسی و نقد اطناب در مثنوی مولوی با تکیه بر ابیات دفتر اول و دوم
مولوی از جمله شعرایی است که شعر را وسیلهای برای بیان مطالب حکمی و تعلیمی خویش قرارداده و به اقتضای هر مطلب، کلام خود را مختصر یا مفصل آورده است. این مقاله به بحث اطناب در سخن مولوی اختصاص داده شده است. مثنوی بطور کلی به دو دلیل دارای اطناب شده: 1-مولوی برای تفهیم اندیشهی خود به شنونده – بدون توجه به اطالهی کلام – به تمثیل و آوردن حکایات و داستانهایی در ضمن داستان اصلی، اقدام میکند، به عنوا...
متن کاملبررسی "کنش ارتباطی" در یک حکایت تمثیلی از دفتر اول مثنوی معنوی (مطالعۀ موردی مذاکرات داستان پنجم مثنوی معنوی بر اساس نظریۀ "کنش ارتباطی" هابرماس)
"دموکراسی گفتگویی" نظریهای است که در قرن بیستم بهوسیلۀ یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعهشناس آلمانی طرح شد. این گفتگو در یک "حوزۀ عمومی" با "مشارکت آزاد شهروندان مستعد" شکل میگیرد. ابزار تعامل در آن "زبان ارتباطی عام" است و برای رسیدن به "تفاهم" یا "پذیرش استدلال برتر" صورت میگیرد. این نظریۀ هابرماس در ادبیات سیاسی معاصر تحت عنوان "کنش ارتباطی" شهرت یافته است. مولوی در حکایت تمثیلی"شیر و نخجیر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 10 شماره 1
صفحات 151- 174
تاریخ انتشار 2018-05-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023